مطالعه به سبك و روش PQRST

روش مطالعه PQRST  یک روش ساختار یافته برای مطالعه است که به دانش‌آموزان کمک می‌کند مطالب را بهتر درک و به خاطر بسپارند. اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشی، یادگیری و حافظه است. در این جا با تکنیک ” PQRST” ( که مخفف آن در زبان لاتین، ” Preview ” مرور اجمالی، ” Question ” سوال، ” Read ” خواندن، “Self recitation” تلقین و تکرار ” Test” آزمون است) آشنا می شوید.

این روش شامل پنج مرحله است که عبارتند از:

Preview: مرور کلی مطالب

Question: پرسیدن سوالات کلیدی

Read: مطالعه دقیق و عمیق

Summary: خلاصه‌نویسی مطالب

Test: ارزیابی و آزمون

هر یک از این مراحل در کمک به یادگیری بهتر و عمیق‌تر مطالب تاثیر دارند. حالا بیایید هر یک از این مراحل را به تفصیل بررسی کنیم.

1. Preview (P): مرور کلی مطالب

در اولین گام مطالعه، مروری اجمالی بر کل مطالب مورد مطالعه کنید تا از موضوعهای اصلی آن تصوری پیدا کنید. این کار را می توان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهای اصلی و تصاویر و عکس های آن انجام داد.

چرا این مرحله مهم است؟ مرور کلی باعث می‌شود ذهن شما آماده دریافت اطلاعات شود و سرعت یادگیری شما افزایش یابد. وقتی شما قبل از شروع مطالعه، اطلاعات اصلی را مرور کنید، بهتر می‌توانید جزئیات بعدی را درک کنید.

مهمترین جنبه مرحله مرور اجمالی این است که می توان خلاصه مطالب را در پایان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر یک از نکاتی که در این خلاصه آمده است تامل کرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور می کند که باید پس از خواندن مطالب جواب را پیدا کرده باشید و دستاورد این مرحله، به دست آوردن دید کلی نسبت به عناوین فصل ها و نحوه سازماندهی آنهاست.

2. Question (Q): پرسیدن سوالات کلیدی

قبل از شروع به مطالعه، سوالات کلیدی درباره مطالب مطرح کنید. این سوالات باید به شما کمک کنند تا هدف مطالعه خود را شفاف کنید. به عنوان مثال، “هدف من از مطالعه این فصل چیست؟” یا “چطور می‌توانم این اطلاعات را به خاطر بسپارم؟”

چرا این مرحله مفید است؟ پرسیدن سوالات باعث می‌شود که مطالعه‌تان هدف‌دار باشد. شما به جای اینکه فقط مطالب را بخوانید، شروع به جستجو برای پاسخ به سوالات می‌کنید که این کار به افزایش توجه و تمرکز شما کمک می‌کند.

عناوین اصلی مطالب را به یک یا چند پرسش تبدیل کنید؛ پرسش هایی که با خواندن آن گفتارها، به پاسخ آنها دست می یابید. باید از خود بپرسید: ” مطالب عمده ای که مولف می خواهد در این گفتار بیان کند، چیست؟ “

برای مطالعه نکات مشاوره‌ای بیشتر کلیک کنید.

3. Read (R): مطالعه دقیق و عمیق

مرحله بعدی، مطالعه مطالب به دقت است. در این مرحله شما باید اطلاعات را با تمرکز کامل بخوانید و به نکات مهم توجه ویژه داشته باشید. هنگام مطالعه باید به خودتان بگویید که به دنبال پاسخ سوالاتی که در مرحله قبل مطرح کرده‌اید، هستید.

چرا این مرحله مهم است؟ مطالعه عمیق باعث می‌شود که مفاهیم به خوبی در ذهن شما ثبت شوند و بتوانید ارتباطات میان اطلاعات مختلف را بهتر درک کنید.

در این مرحله، گفتار مورد نظر را با دقت به معنای آن بخوانید و بکوشید جواب پرسش هایی را که در مرحله Q مطرح کرده بودید بیابید، لذا باید در مورد آنچه که در دست مطالعه دارید تامل کنید و آن را به مطالب دیگری که می دانید ارتباط دهید. پس می توان واژه ها یا عبارات کلیدی را در متن علامت زد. اصولا می بایست ۱۰ الی ۱۵ درصد متن را علامت زد زیرا در این مرحله، هدف این است که واژه ها یا مطالب اصلی متن مشخص شود تا بعد بتوانید آنها را مرور کنید. تا وقتی تمام گفتار و مطالب کلیدی آن را نخوانده اید یادداشت برندارید این کار کمک می کند اهمیت نسبی هر نکته را دریابید.

4. Summary: خلاصه‌نویسی مطالب

پس از مطالعه، زمانی را برای خلاصه‌نویسی اختصاص دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطالب را در ذهن خود سازماندهی کنید. در این مرحله شما باید مهم‌ترین نکات را استخراج کرده و به زبان ساده برای خود بنویسید.

چرا این مرحله ضروری است؟ خلاصه‌نویسی باعث می‌شود که مطالب در ذهن شما تثبیت شوند و شما بتوانید به راحتی آن‌ها را مرور کنید. همچنین این کار به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را به صورت منطقی و منظم در ذهن خود نگه دارید.

پس از به پایان رساندن مطالعه مطالب بکوشید تا نکات عمده آن را به یاد آورید و اطلاعاتی را که در آن مطرح شده است از حفظ بیان کنید، درس پس دادن به خود، روش بسیار موثری برای تثبیت مطالب در حافظه است. مطالب را به زبان خودتان بیان کنید و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگویید. در نبود افراد بهتر است با صدای بلند این کار را انجام دهید اما اگر افراد دیگری هم حضور دارند می توانید این کار را در ذهنتان انجام دهید. مطلب را با متن مقابله کنید تا مطمئن شوید که آنها را درست و کامل به یاد آورده اید. با تکرار یا از برکردن مطالب، متوجه می شوید که چه چیزهایی را به خاطر نسپرده اید. این کار به شما کمک می کند تا اطلاعات را در ذهن خود سازماندهی کنید. پس از آنکه گفتار اولی به پایان رسید می توانید به گفتار بعدی بپردازید و باز هم مراحل S.R.Q را در مورد آن به کار بندید. همین روش را تا پایان گفتارهای یک فصل اعمال کنید.

با مدرسه از راه دور ثمین آشنا شوید!

5. Test: ارزیابی و آزمون

در نهایت، مرحله تست است. پس از اینکه مطالب را مطالعه کرده و خلاصه‌نویسی کردید، باید خودتان را ارزیابی کنید. این ارزیابی می‌تواند به صورت آزمون از خود یا پرسیدن سوالاتی از دیگران باشد. شما باید توانایی خود را در یادآوری و توضیح مطالب بررسی کنید.

چرا این مرحله مهم است؟ این مرحله به شما کمک می‌کند تا میزان یادگیری خود را بسنجید و نقاط ضعف خود را شناسایی کنید. همچنین مرور مطالب باعث تثبیت اطلاعات در حافظه بلندمدت می‌شود.

پس از پایان مطالعه یک فصل، باید از خودتان امتحان بگیرید و کل مطالب فصل را مرور کنید. بنابراین یادداشت های خود را دوره کنید و ببینید که آیا نکات اصلی را به یاد می آورید یا نه؟ بکوشید تا دریابید که مطالب مختلف فصلها چه ارتباطی با هم دارند؟ در مرحله T ، ممکن است برای یافتن مطالب و نکات کلیدی به کل فصل مراجعه کنید و در این مرحله باید خلاصه فصل ها را بخوانید، همچنین به هر مدخلی جزئیات بیشتری بیفزائید. مرحله T را نباید به شب امتحان موکول کرد، بهترین زمان برای اولین مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آن است.

پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که روش (PQRST) بسیار مفید بوده است، به گونه ای که بر روخوانی ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحیت دارد، مرحله تلقین و تکرار در این روش بسیار مهم است. به جای چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعه را برای حفظ کردن فعالانه مطالب صرف کنید.

بر اساس پژوهشهای انجام شده، خواندن دقیق خلاصه مطالب هر فصل، پیش از خواندن آن، بهره وری مطالعه را بسیار بیشتر می کند. خواندن خلاصه هر فصل سبب می شود که کل مطالب آن در ذهن سازماندهی شود. حتی اگر نخواهید از تمام مراحل روش مطالعه PQRST پیروی کنید خوب است به اهمیت تلقین و تکرار و خواندن خلاصه مطلب فصل برای ورود به مطلب توجه خاصی مبذول کنید.