روش های تدریس در کلاس آنلاین
با گسترش فناوری و دسترسی گسترده به اینترنت، آموزش آنلاین به یکی از مهم‌ترین روش‌های یادگیری در جهان تبدیل شده است. کلاس‌های آنلاین امکان دسترسی به آموزش را برای افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند یا برنامه‌های زمانی فشرده‌ای دارند، فراهم کرده‌اند. با این حال، تدریس در محیط‌های آنلاین چالش‌های خاص خود را دارد و نیازمند روش‌های تدریس متفاوتی نسبت به کلاس‌های حضوری است.
تفاوت کلاس آنلاین و کلاس حضوری، تفاوتی بسیار محسوس است و به نوعی دانش آموزان را مجبور می سازد تا در فضای مجازی به نحوی دیگر برای یادگیری تلاش کنند. مثلاً اینکه در مواقعی که اساتید در دسترس نیستند، مستقل تر عمل کرده و مطالب درسی را به صورت خودخوان بخوانند و یا از جستجوهای اینترنتی بسیار بیشتری استفاده کنند.
کلاس های آنلاین این فرصت طلایی را برای مشتاقانی که امکان حضور فیزیکی در کلاس ندارند فراهم آورده و یادگیری را نه تنها از انحصار خارج کرده، بلکه بسیار ساده و مدرن نموده است. البته این سادگی فقط زمانی میسر است که معلمان و اساتید از ابزارها و روش های مناسب و کاربردی برای تدریس آنلاین بهره بگیرند. در این مقاله سعی داریم تا چند روش تدریس و ارائه محتوای آموزشی مناسب و کاربردی را در کلاس های آنلاین معرفی کنیم. پس با ما همراه باشید.
استفاده از فناوری‌های تعاملی
فناوری‌های تعاملی نقش کلیدی در موفقیت کلاس‌های آنلاین دارند. ابزارهایی مانند پلتفرم‌های ویدئوکنفرانس (مانند Zoom، Microsoft Teams یا Google Meet)، تخته‌های سفید مجازی (مانند Miro یا Jamboard) و نرم‌افزارهای مدیریت یادگیری (مانند Canvas، Moodle یا Google Classroom) به معلمان کمک می‌کنند تا کلاس را پویا و جذاب نگه دارند. برای مثال:
برای دانلود نرم افزار Zoom Microsoft Teams کلیک کنید!
- نظرسنجی‌های زنده: ابزارهایی مانند Mentimeter یا Polls در Zoom می‌توانند برای دریافت نظرات سریع دانش‌آموزان استفاده شوند.
- اتاق‌های گفت‌وگوی کوچک: قابلیت Breakout Rooms به دانش‌آموزان امکان می‌دهد در گروه‌های کوچک بحث کنند و همکاری کنند.
- ابزارهای همکاری همزمان: استفاده از Google Docs یا Padlet برای فعالیت‌های گروهی، تعامل را افزایش می‌دهد.
دو نوع متفاوت از کلاس های آنلاین
در واقع فرد با حضور در کلاس های مجازی، به جای کلاس های فیزیکی، مدرک خود را به سادگی و به لطف اعجاز تکنولوژی دریافت می کنند. با این حال بسیاری از افراد نیز هنوز طرفدار کلاس های حضوری و روش های سنتی هستند. به طور کلی دو نوع کلاس آنلاینِ متفاوت داریم، به این صورت که:
1 – تدریس به صورت تعامل همزمان در کلاس آنلاین
تعاملات همزمان، چه بین معلمان و دانش آموزان و چه بین دانش آموزان با یکدیگر، یکی از کاربردی ترین ابزارها جهت تدریس آنلاین و یادگیری بهتر شرکت کنندگان است. در واقع در جلسات زنده، تمامی افراد فرصتی برای اختلاط با یکدیگر دارند که مسلماً این به نفع همه است. وقتی بحث تکنولوژی در تدریس به میان می آید، دست اساتید در عمل باز تر است و می توانند موازیاً ابزارهای دیگری، چون:
– گفتگوی زنده به صورت انفرادی یا با کل کلاس;
– وب کنفرانس;
– مشاوره اداری مجازی و غیره …
را نیز به کار برند تا تعاملات شان با افراد به مراتب افزایش یافته و آنها را به مشارکت هر چه بیشتر تشویق کنند. البته بسیاری از اساتید نیز هستند که محتواهای ارائه شده ی کلاس را ضبط و در پلتفرم های مربوطه بارگذاری می کنند تا دانش آموزانی هم که نتوانسته اند در آن جلسه حضور پیدا کنند، غیر مستقیم از کلاس و محتواهای آن بهره مند شوند.
2 – تدریس به صورت تعامل غیر همزمان در کلاس آنلاین
همانطور که گفتیم، دوره های آنلاینی هم هستند که به صورت غیر همزمان به یک سری از آموزش های خود می پردازند. به این صورت که اساتید کلاس ها، سخنرانی ها و دیگر مطالب ارائه شده را ضبط و در پلتفرم های مربوطه بارگذاری می کند، تا در اختیار همه دانشجویان قرار گیرد.
با این کار افرادی که امکان حضور در آن جلسه آنلاین را نداشته و یا دوست دارند سر فرصتِ مناسب با الویت های خودشان به یادگیری مطالب بپردازند، فرصت آن را خواهند داشت. افرادی هم که در کلاس حضور داشتند نیز امکان مرور دوباره و دوباره مطالب را دارند. برای کارایی بیشترِ این نوع از تعامل، اساتید از یک سری ابزارهای تکمیلی دیگر نیز بهره می گیرند، از جمله:
– سخنرانی ها و کلاس های از پیش ضبط شده;
– آپلود پاور پوینت (با صدا یا بدون صدا);
– ارتباط با دانش آموزان از طریق ایمیل یا دیگر رسانه های اجتماعی (مثل واتس اپ و تلگرام);
– تابلوهای بحث و گفتگو;
– ابزار Google Drive و ابزارهای اشتراک گذاری مشابه;
– پشتیبانی های خارج از ساعت و سایر چیزها.
استراتژی های آموزشی برای دوره های آنلاین
این نوع از محیط های آموزشی با به کارگیری استراتژی های آموزشیِ متنوع سعی دارند مخاطب را به چالش کشیده و علاوه بر اینکه او را به محتوا جذب می کنند، یادگیری را نیز برایش آسان و شیرین کنند. برخی از این استراتژی ها عبارتند از:
1. تدریس درس
تدریس درس در کلاس آنلاین دقیقاً به سبک تدریس در کلاس های فیزیکی است.تدریس درس توسط اساتید در یک کلاس آنلاین، دقیقاً همان روشی است که در کلاس های سنتی حضوری نیز برای انتقال اطلاعات و درک بهتر مطلب درسی توسط استاد صورت می گرفت. در این روش چون سخنرانی بیشتر به واسطه استاد صورت میگیرد، تا حدی یادگیری دانش آموزان را غیر پویا می کند. این استراتژی اگر همراه با دیگر ابزارهای آموزشی به کار برده شود، روند یادگیری را فعال تر می کند.
2. بحث های آموزشی
به عنوان روشی برای تدریس یا تمرینی جداگانه در کلاس به کار میرود و هدف آن این است که مخاطب را به طور فعال درگیر کرده و مهارت های تحلیلی و شناختی او را با پرسش و پاسخ و انتقال ایده، چه از طریق ویدیو چت و چه از طریق تابلوهای نوشتاری گفتگو، افزایش دهد.
3. نمایش های تصویری
برخی اساتید با استفاده از یک سری فیلم های آموزشی و مرتبط با مطالب درسی در یادگیری و درک مطلب بهتر به دانش آموزان کمک می کنند.
4. شبیه سازی
شبیه سازی یکی از آن استراتژی های نوینی است که با برنامه نویسی های بسیار پیشرفته و پیچیده انجام میگیرد. مثلاً محیطی شبیه سازی شده برای دانشجویان پزشکی فراهم می کند تا در آنجا به جراحی های مجازی پرداخته و یا جسدهای مجازی را کالبد شکافی کنند و تجربه ای نزدیک به واقعیت کسب کنند.
5. استفاده از روش‌های بازی‌محور
روش‌های بازی‌محور (Gamification) می‌توانند انگیزه دانش‌آموزان را افزایش دهند و یادگیری را جذاب‌تر کنند. برخی ایده‌ها عبارت‌اند از:
امتیازدهی و پاداش: اختصاص امتیاز برای مشارکت یا تکمیل تکالیف.
مسابقات آنلاین: استفاده از ابزارهایی مانند Kahoot یا Quizizz برای برگزاری مسابقات تیمی
سناریوهای شبیه‌سازی‌شده:با استفاده از شبیه سازی، میتوان فعالیت‌هایی را طراحی کرد که دانش‌آموزان را در موقعیت‌های واقعی قرار می‌دهند، مانند حل مسائل در قالب یک داستان.
6. مطالعات موردی
برای این منظور دانش آموزان مجبورند وقت گذاشته و روی یک موضوع خاصِ منتخب، تحقیقاتی انجام داده و نتایج تحقیق خود را با کلاس در میان بگذارند. در این روش می توانند از کلیه منابع موجود چه به صورت کتاب و چه به صورت مطالب اینترنتی بهره بگیرند.
استراتژی های دیگری نیز برای آموزش در کلاس آنلاین وجود دارند و هر روز با پیشرفت بیشتر فناوری دستخوش تغییرات چشمگیری می شوند. اما چیزی که در همه آنها حائز اهمیت است تسلط و خلاقیت استاد بر این استراتژی هاست.
ارزیابی و بازخورد مستمر
ارزیابی در کلاس‌های آنلاین باید به‌گونه‌ای باشد که هم یادگیری را بسنجد و هم به دانش‌آموزان کمک کند تا پیشرفت کنند. روش‌های مؤثر شامل موارد زیر است:
- آزمون‌های آنلاین: استفاده از ابزارهایی مانند Google Forms، Quizlet یا Kahoot برای ایجاد آزمون‌های تعاملی.
- تکالیف پروژه‌محور: پروژه‌هایی که دانش‌آموزان را به تحقیق و خلاقیت تشویق می‌کنند.
- بازخورد سریع و سازنده: ارائه بازخورد شخصی‌سازی‌شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
- خودارزیابی: تشویق دانش‌آموزان به ارزیابی عملکرد خود با استفاده از چک‌لیست‌ها یا معیارهای مشخص.
مدیریت زمان و ساختار کلاس
مدیریت زمان در کلاس‌های آنلاین برای حفظ نظم و بهره‌وری ضروری است. معلمان باید برنامه‌ریزی دقیقی برای هر جلسه داشته باشند. نکات کلیدی عبارت‌اند از:
برنامه زمانی واضح: ارائه برنامه‌ای مشخص برای هر جلسه، شامل زمان تدریس، فعالیت‌های گروهی و استراحت.
استراحت‌های کوتاه: اختصاص 5 تا 10 دقیقه استراحت در جلسات طولانی برای جلوگیری از خستگی.
اطلاع‌رسانی منظم: ارسال یادآورها و دستورالعمل‌های کلاس از طریق ایمیل یا پلتفرم‌های یادگیری.
انعطاف‌پذیری: در نظر گرفتن مشکلات احتمالی مانند قطعی اینترنت و ارائه گزینه‌های جایگزین.
شخصی‌سازی یادگیری
هر دانش‌آموز نیازها و سبک یادگیری متفاوتی دارد. شخصی‌سازی یادگیری می‌تواند به بهبود نتایج آموزشی کمک کند. روش‌های پیشنهادی شامل:
- محتوای تطبیقی: ارائه منابع آموزشی متناسب با سطح دانش‌آموزان.
- مسیرهای یادگیری انفرادی: اجازه دادن به دانش‌آموزان برای انتخاب موضوعات یا پروژه‌های موردعلاقه.
- پشتیبانی فردی: برگزاری جلسات مشاوره کوتاه برای دانش‌آموزانی که نیاز به کمک بیشتری دارند.
نتیجه‌گیری
تدریس در کلاس‌های آنلاین نیازمند ترکیبی از فناوری، خلاقیت و توجه به نیازهای فردی دانش‌آموزان است. با استفاده از ابزارهای تعاملی، طراحی محتوای مناسب، تشویق مشارکت فعال، ارزیابی مستمر، مدیریت زمان مؤثر، شخصی‌سازی یادگیری و روش‌های بازی‌محور، معلمان می‌توانند تجربه‌ای غنی و مؤثر برای دانش‌آموزان فراهم کنند. اگرچه آموزش آنلاین چالش‌هایی مانند محدودیت‌های فنی و کاهش تعاملات اجتماعی دارد، اما با به‌کارگیری روش‌های مناسب، این موانع می‌توانند به فرصت‌هایی برای نوآوری و بهبود یادگیری تبدیل شوند. در نهایت، موفقیت کلاس‌های آنلاین به توانایی معلم در ایجاد ارتباط معنادار با دانش‌آموزان و استفاده هوشمندانه از فناوری بستگی دارد.
مدرسه بین المللی ثمین ، یکی از مدارس اینترنتی پیشرو در سطح کشور بوده و با به کارگیری بروزترین و مدرن ترین روش های تدریس، آموزش را برای مقاطع مختلف، از دبستان گرفته تا پیش دانشگاهی، راحت و شیرین کرده است.
ارتباط متقابل و عمیق اساتید و معلمان با دانش آموزان باعث شده تا فضایی دوستانه و در عین حال علمی و پویا در محیط کلاس ها ایجاد شده و دانش آموزان در هر کجای جهان و یا ایران که هستند، بتوانند فقط با یک کلیک ساده وارد کلاس شده و سخت ترین مطالب آموزشی را ساده و شیرین بیاموزند. این مدرسه سابقه ای درخشان داشته و در نوع خود، بهترین مدرسه اینترنتی ایران به شمار می رود که از سراسر جهان دانش آموزان مشتاق فارسی زبان را به خود جذب می کند.
